Միմիկրիա

Միմիկրիան կենսաբանական տարբեր տեսակների պատկանող օրգանիզմների նույնանմանությունը բնութագրող արտահայտություն, որը հայտնաբերել է անգլիացի բնախույզ Հենրի Ու.Բեյթսը։ Միմիկրիան այդ երկու տեսակներին կամ նրանցից մեկին օգնում է պաշտպանության ժամանակ։ Նմանությունը կարող է լինել արտաքին տեսքով, վարքագծով, արձակած ձայնով կամ բուրմունքով։ Միմիկրիան տեղի է ունենում, երբ օրգանիզմների խմբի՝ մոդելի հիմնական հատկանիշները էվոլյուցիայի արդյունքում տարածվում են մի այլ խմբի վրա։ Լայն իմաստով միմիկրիան կարող է ներառել նաև անշունչ մոդելներ։
Օրգանիզմները էվոլյուցիայի արդյունքում իրենց գունավորումով և ձևով նմանվում են այն առանձին առարկաներին, որոնց մեջ իրենք ապրում են։ Օրինակ բազմաթիվ աղոթարարներ նմանվում են բույսերի ընձյուղների, իսկ մի քանիսը` ծաղիկների: Խոլորձի աղոթարար միջատը, որն իր անվանումն ստացել է ծաղկին անչափ նման լինելու համար, շփոթեցնում է իր զոհերին, այդ թվում՝ գիշատիչներին՝ հիանալիորեն ընդօրինակելով ծաղկի տեսքը:

Կենդանիների որոշ տեսակներ նման են կոտրված  ճյուղերի, քարաքոսերի, որոշները չոր տերևների: Տերևներին նմանվող շատ միջատներ ակտիվ են օրվա ամենաշոգ ժամին, երբ  նրանց համար վտանգավոր թռչունները քիչ են թռչում:

Սիմբիոզ

Երկու կամ ավելի կենսաբանական տեսակների միջև փակ և հաճախ՝ երկարատև փոխազդեցությունը։1877 թ. Ալբերտ Ֆրանկը գործածել է բացատրելու համար քարաքոսների փոխադարձ կապը։ 1879 թ. գերմանացի սնկաբան Հայնրիխ դե Բարին այդ բառը սահմանել է որպես՝ «տարբեր օրգանիզմների համատեղ ապրելը»։ Սովորաբար, տեսակների համար այդ կապը լինում է փոխշահավետ։
Սիմբիոզի ամենահայտնի օրինակներից է միջատների միջոցով բույսերի ծաղիկների փոշոտումը, որի ընթացքում միջատները սնվում են նեկտարով։

Կոոպեռացի
Երկուսին օգուտ փոպհարաբերություններ, բայց առանց միմիանց կարող են ապրել։

Կոմենսալիզմ
Մեկը օգուտ է ստանում, միյուսի համար ոչ օգտակար է, ոչ վնասակար։

Ամենսալիզմ
Մեկը վնաս է ստանում, մյուսի համար միևնույն է։

Մուտուալիզմ
Մեկը առանց մյուսի չեն կարող ապրել, և օգուտ են մեկը մյուսին։

Մանկաբույծ
Մեկը օգուտ է ստանում, մյուսը վնաս։

Քարաքոսը
Համագրոծակցում մեկը մյուսի հետ։

Գիշատչություն
Մեկը մյուսով սնվում է։

Չեզոքություն
Մեկ են մեկը մյուսի համար։

Կորիզային մուտացիաներ

Գենոմային
Երբ քրոմոսոմների քանակն ավելանում է։

Գենային
Երբ քրոմոսեմը երկու գենի փոխարեն, վերցնում է միայն մեկը։ Նուկլեոտիդների փոփոխություններ, դելեցիաներ, ներդրումներ և տրանսլոկացիաներ, դուպլիկացիաներ և ինվերսիաներ՝ գեների տարբեր հատվածներում, այն դեպքում, երբ մուտացիայի ազդեցության տակ փոփոխվում է միայն մեկ նուկլեոտիդ, ապա խոսքը կետային մուտացիաների մասին է։

Քրոմոսոմային
Երբ ԴՆԹ ում նուկլեոծիդների քանակն է փոփոխվում։
Այդ դեպքում դիտվում է մեկ կամ մի քանի քրոմոսոմների գենետիկական նյութի կորուստ (դելեցիա) կամ կրկնապատկում (դուպլիկացիա), ինչպես նաև առանձին քրոմոսոմների հատվածների կողմնորոշման փոփոխություն (ինվերսիա), և գենետիկական նյութի տեղափոխություն մեկ քրոմոսոմից մյուսի վրա (տրանսլոկացիա): ծայրահեղ դեպք է հանդիսանում ամբողջական քրոմոսոմների միավորումը:

Մենդելի 1 օրենք

Մենդելի առաջին օրենքն իրենից ներկայացնում է առաջին սերնդի միակերպության կանոնը։ Եթե խաչասերվող օրգանիզմները միմյանցից տարբերվում են մեկ հատկանիշով, ապա այդպիսի խաչասերումը կոչվում է միահիբրիդային խաչասերում:Այսպիսով, միահիբրիդային խաչասերման ժամանակ ուսումնասիրվում է միայն մեկ հատկանիշ։
Մենդելը խաչասերեց ոլոռի դեղին և կանաչ ոլոռի սերմերը։ Արդյունքում ստացվում ենմիայն դեղին սերմեր, ինչը նշանակում է, որ դեղինը դոմինանտ է(AA), իսկ կանաչը ռեցեսիվ (aa)։ Եվ ստացված ոլոռները ժառանգում են Aa, հետևաբար լինում են դեղին:
Սակայն ստացված հիբրիտների խաչասերումնից ստացվեց և դեղին և կանաչ, պատճառն այն է, որ ստացված ոլոռների գեները կարող էին լինել AA, Aa, կամ aa:

Դոմինանտություն

Գեներով մեզ փոխանցվող հատկանիշները Լինում են դոմինանտ և ռեցեսիվ: Դոմինանտ են ավելի շատ արտահայտվող հատկանիշները, որոնք կարելի է ասել ճնշում են ռեցեսիվ հատկանիշներին:
Լռիվ դոմինանտություն է, երբ օրինակ հայրիկը ունի կապույտ աչքեր իսկ մայրիկը շագանակագույն, երեխան կունենա միանշանակ շագանակագույն աչքեր, որովհետև կապույտ աչքերը ռեցեսիվ հատկանիշ են, և ունեն երկու փոքրատառ ա` aa, իսկ շագանակագույն աշքերը երկու մեծատառ՝ AA: Եվ վերցնելով ամեն մեկից մի գեն, երեխաի մետ կլինի Aa, և աչքերը լինելու են շագանակագույն:
Սակայն երբ այդ երեխան ապագայում ամուսնանա կապույտաչյա մարդու հետ, կա հավանականություն, որ երեխան կլինի կապոյտաչյա, քանի որ նա ուներ մեկ a:
Ոչ լռիվ դոմինանտություն
Ասյպիսով ոչ լրիվ դոմինանտության ժամանակ հիբրիդների առաջին սերնդում ստացվում են միջանկյալ հատկանիշներով առանձնյակներ։
Ուղիղ և գանգուր մազաեր ունեցող զույգից կծնվի ալիքավոր մազերով երեխա:
Կոդոմինանտություն
Երկու գամետների միաձուլման արդյունքում առաջանում է զիգոտ, որը վերափոխվում է առանձնյակի (կամ մի խումբ առանձնյակների)։ Տվյալ առանձնյակը երկու ծնողներից ժառանգում է այն գամետների միջոցով ժառանգված առանձնահատկությունները։
Կարմիր և սպիտակ ծաղիկների սերմերից կարող է առաջանալ կարմիր ծաղիկ սպիտակ պուտիկներով:

Հետսեղմնային զարգացում / Լրիվ և թերի կերպարանափոխություն

Օրգանիզմի անհատական զարգացում՝ հետսաղմնային
Ընդգրկում է օրգանիզմի ծնվելուց կամ ձվի թաղանթներից դուրս գալուց մինչ վաղճանը: Հետսեղմնային զարգացումը լինում է
ուղղակի
Ծնվում կամ ձվի թաղանթից դուրս է գալիս փոքրիկ չափսերով, բայց ունենում հասուն օրգանիզմին հատուկ բոլոր օրգանները: Զարգացման հետսեղմնային փուլում չափսերով մեծանում, աճում են և սեռահասուն դառնում: Հետսեղմնային ուղղակի զրգացում ունեն սողունները, թիթեռները, կաթնասունները:
և անուղակը
Կերպարանափոխությամբ ուղեկցվող հետսեղմնային զարգացում: Դուրս է գալիս ձվից թրթուռը, որը սովորաբար ունի ավելի պարզ կառուցվածք քան հասուն առանձնյակը: Թրթուռի օրգանիզմին ունի օրգաններ, որոնք բնորոշ են միայն իրեն և բացակայում են հասուն կենդանու օրգանիզմում: Թրթուր վիճակից հասուն վիճակին անցման ժամանակ քայքայվում և վերանում են օրգանները, և առաջանում նոր օրգանների հասուն կենդանու օրգանիզմի համար:

Կերպարանափոխության ընդացքը՝ ձու — թրթուր — հասուն կենդանի: Սա հատուկ է կերպարանափոխությամ զարգացող կենդանիների մի մասին և կողվում է՝ թերի կերպարանափոխություն: Այսպես են զարգանում օրինակ՝ գորտերը:
Բնության մեջ հանդիպում է նաև լիռվ կերպարանափոխություն՝ ձու — թրթուր — հարսնյակ — հասուն կենդանի: Այսպես զարգանում են օրինակ՝ թիթեռները:

Ֆոտոսինթեզ և քեմոսինթեզ

ֆոտոսինթեզը տեղի է ունենում քլորոպլաստում: Քլորոպլաստը երկթաղանթային է: Ներքին թաղանթում տեսնում ենք կոպեկի նման բաներ, դրանք միասին կոչվում են գրաններ, իսկ առանձին դրանք ծելակոիդն է:

Երկու փոլից է,՝ լույսային փուլ և մթնային փուլ: Լույսային փուլը տեղի է ունենում արև լույսի տակ, իսկ մթնային փուլը արդեն մութ ժամին: 
Լուսյին փուլը տեղի է ունենում մեմբռանի վրա: Լույսը ընկնում է մեմբրանի ծելակոիդի վրա: Մեմբռանների ներսում կա քլորոփիլ և երբ լույսը ընկնում եմ մեմբրանի վրա քլորոֆիլը արթնանում է: Ածխաթթու գազից և ջրից` լույսի ազդեցության տակ օրգանական նյութեր են առաջանում:
Մթնային փուլը կազմված է մի շարք հաջորդական ֆերմենտային ռեակցիաներից։ Այդ ռեակցիաների հետևանքով ածխածնի օքսիդից և ջրածնից առաջանում են ածխաջրեր։

Ֆոտոսինթոզի հավասարում
CO₂ + H₂O —> C₆H₁₂O₆ + O₂

Քեմոսինթեզը անորգանական նյութերից օրգանական նյութեր սինթեզելու ունակությունն է: Դրանո ոժտված են բակտերիաների որոշ տեսակներ:  Բջիջների շրջակա միջավայրից վերցնելով իրենց կենսագործունեության համար անհրաժեշտ հարաբերականորեն պարզ մոլեկուլներ՝ և դրանցից սինթեզում են տվյալ բջջին բնորոշ յուրատահուկ ավելի բարդ միացություններ։

ԴՆԹ-ի կառուցվածքը: ԴՆԹ-ի և ՌՆԹ-ի տարբերությունները

ԴՆԹ-ն իրենից ներկայացնում է 2՝ իրար շուրջ պտտվող շղթաները, որոնք պոլիմեր են: ԴՆԹ-ի մոլեկուլը կազմված է 4 տեսակի նուկլեոտիդներից A(Ադենին), T(Թիմին), C(Ցիտոզին), G(Գուանին): ԴՆԹ-ի մոլեկուլն ունի բարդ կառուցվածք: Նուկլեոտիդու կան, ածխաջուր, ֆոսվորական թթու և ազոտական որոշակիտեսակի հիմքեր: Ածխաջրից(դեզօքսիռիբոզ) առաջացել ԴՆԹ-ն:

• 

Նուկլեոտիդները միացման մեջ կա օրինաչափություն, իրար դիմաց գտնվող նուկլեոտիդները կարծես միմիանց լրացնում են: Միշտ A-ն միանում է T-ին, իսկ C-ն G-ին:

ՌՆԹ
ՌՆԹ-ի նուկլեոտիդներում ածխաջուրը ոչ թե դիզօքսիռիբոզն է, այլ ռիբոզը: Ադենինի կոմպլիմենտար նիկլեոտիդը ոչ թե տեմինն է այլ ուռացիլ: ԴՆԹ-ն երկպարույր է, որը կազմված է առանձին երկու մոլեկուլներից։ ՌՆԹ-ի մոլեկուլները հիմնականում ավելի կարճ են և միաշղթա։

Հավկիթի օգտակար հատկությունները

1. Հավկիթները պարունակում են սննդարար նյութեր ու վիտամիններ, ինչի շնորհիվ հաճախ նշանակվում են կանխարգելիչ ու թերապևտիկ նպատակներով:
   
2. Հավկիթը հարուստ է A, D, E, ինչպես նաև B խմբի վիտամիններով և տարբեր հանքանյութերով:
   
3. Թարմ հավկիթի սպիտակուցն օգտագործվում է տարբեր բորբոքային հիվանդությունների դեպքում (օրինակ՝ սուր ացիդոզի՝ օրգանիզմում թթվահիմնային բալանսի բարձրացման դեպքում):
   
4. Հավկիթը կարելի է օգտագործել նույնիսկ խոցային հիվանդության դեպքում:
   
5. Հավկիթը շատ հեշտ մարսվում ու յուրացվում է օրգանիզմի կողմից:
   
6. Այն դիետիկ մթերք է. հում հավկիթը պարունակում է ընդամենը 149 կկալ:
   
7. Հում հավկիթը շատ արդյունավետ միջոց է ձայնալարերը վերականգնելու համար:
   
8. Հավկիթը շատ օգտակար է նյարդային համակարգի հիվանդությունների դեպքում:

Ինքնաստուգում

1. Արյան բաղադրություն՝պլազմա , ձևավոր տարրեր(թվարկել դրանց կառուցվածքը և ֆունկցիան)
Արյան ձևավոր տարրերն են 
էրիթրոցիտները
Արյան կարմիր ձևավոր տարրեր են, ունեն երկու կողմից սեղմված սկավառակի տեսք: մմ³ արյան մեջ պարունակվում է 4,5−5 մլն էրիթրոցիտ: Արյան մեջ էրիթրոցիտների քանակը կարող է ավելանալ մեծ բարձրությունների վրա՝ թթվածնի պակասի դեպքում, ինչպես նաև մկանների աշխատանքի ժամանակ: Էրիթրոցիտներն առաջանում են կարմիր ոսկրածուծում: Էրիթրոցիտները սկզբում ունենում են կորիզներ, սակայն այրան մեջ կորցնում են կորիզը: Էրիթրոցիտները պարունակում են երկաթ պարունակող սպիտակուց՝ հեմոգլոբին:Էրիթրոցիտների կյանքի տևողությունը 120−130 օր է:
լեյկոցիտները
Արյան սպիտակ գնդիկներն են: Չափսերով Էրիթրոցիտներից մեծ է, սակայն ավելի քիչ է քանակով: Արյան 1 մմ³ -ում պարունակվում է 6000−8000 լեյկոցիտ: Քանակը ավելանում է ֆիզիկական աշխատանքներից… Լեյկոցիտներն առաջանում են կարմիր ոսկրածուծում, փայծաղում, ուրցագեղձում և ավշային հանգույցներում: կյանքի տևողությունը 3−4 օր է:

թրոմբոցիտները
Մասնակցում են արյան մակարդման գործընթացին: Արյան մեջ ամենափոքր ձևավոր տարրերն են, առաջանում են կարմիր ոսկրածուծում, ապրում են 5−7 օր: 1 մմ³ արյան մեջ պարունակվում է 400000 թրոմբոցիտ:

2.արյան խմբեր՝կառուցվածքը, անոթների տեսակները և կառուցվածք
Արյան 4 խումբ կա: I, II, III, IV:
Արյան մեջ գտնվող Ալֆան և A իրար հետ չեն կարող խառնվել, ինչպես նաև B և բետան: I խմբում գտնվող ալֆայի և բետայի պատճառով նա կարող է արյուն տալ բոլոր խմբերին, սակայն նրան ոչ ոք չի կարող արյուն տալ: II րդ խմբում կան միայն բետա, և նա կարող է արյուն տալ միայն II րդ ին և IV րդ ին: III ի մեջ միայն ալֆա, և նա կարող է արյուն տալ միայն III ին և IVին: Իսկ IV ի մեջ միայն ոչինչ չկա, և նա ոչ ոքի չի կարող արյուն տալ:

3.իմունիտետ ՝տեսակները և առաջացման առանձնահատկությունները
Իմունիտետը լինում է բնական և արհեստական: Բնական իմունիտերը լինում է բնածին և ձեռքբերովի:
Բնածին
Իմունետետը լինում է իծնե: Ծնողներից ժառանգած: Այն իմունիտետը, որը փոխանցվում է սերնդեսերունդ:
Ձեռքբերովի
Դա ձեռք ես բերում կյանքի ընդացքում: Օրինակ՝ լավ և ճիշտ սնվելու դեպքում կոփվում է մարդը: Երբ մենք ծնվում ենք, մեզ պատվաստում են, ներարկելով տարբեր հիվանդությունների դեմ դեղամիջոցներ:

Արհեստական իմունիտետը լինում է ակտիվ և պասիվ:
Ակտիվ արհեստական իմունիտետ
Լինում է այն ժամանակ, երբ ներակում են հիվանդությունները մահացնող կամ թուլացնոց դեղամիջոցներ:
Պասիվ արհեստական իմունեիետ

4.սրտի կառուցվածք , արյան մեծ և փոքր շրջանառություն
Սիրտը, գտնվում է կրծքավանդակում, փոքր-ինչ ձախակողմյան դասավորությամբ:  Սիրտը հոծ միջնորմով բաժանվում է աջ և ձախ կեսերի, որոնցից յուրաքանչյուրը կազմված է նախասրտից և փորոքից: Փորոքների արանքում կա միջնապատ, որի շնորհիվ արյունները չեն խառնվում և մենք մնում ենք տաքարյուն: Դրա շնորհիվ է, որ մարդու մարմնի ջերմաստիճանը կախված չէ արտաքին միջավայրից:

Սիրտը անդարդար աշխատում է մեր ամբողջ կյանքի ընդացքում և դա պայմանավորված է նրանով, որ սրտային 1 կծկումը տևում է 0,8 վրկ, որից 0,4 վրկ հաջորդաբար կծկվում են նախասրտերն ու փորոքները, նախասիրտ 0,1 վայրկյան է կծկվում, իսկ մնացած 0,3 վայրկյանը հանգստանում, իսկ փորոքները կծկվում են 0,3 վայրկյան և հանգստանում ընդամենը 0,1: